Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Πλάκα)

Στις βόρειες υπώρειες της Ακρόπολης, κοντά στη συμβολή των οδών Θεωρίας και Κλεψύδρας, στην άκρη της γραφικής συνοικίας των Αναφιώτικων της Πλάκας, βρίσκεται ο όμορφος μικρός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.

Χρονολογείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους και συγκεκριμένα στο τρίτο τέταρτο του 11ου αιώνα. Από την αρχική του μορφή έχει διατηρηθεί μόνο η βόρεια πλευρά και ο τρούλος. Οι υπόλοιπες πλευρές αλλοιώθηκαν λόγω της επέκτασης που έγινε για την αύξηση του εσωτερικού χώρου. Επεμβάσεις στον ναό έγιναν και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1456-1833), όπως δηλώνει στη βόρεια πλευρά το οξυκόρυφο τόξο, χαρακτηριστικό της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.

Ο ναός είναι μικρός σε διαστάσεις και αρχιτεκτονικά ανήκει στον τύπο του απλού τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου, χωρίς νάρθηκα. Στην ανατολική πλευρά έχει τρεις ημικυκλικές αψίδες, ενώ στη νότια έχει προσκολληθεί ορθογώνιο παρεκκλήσιο, σκαμμένο στον βράχο. Οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με κανονικό πλινθοπερίκλειστο σύστημα και διακοσμημένοι εξωτερικά με κεραμοπλαστικά στοιχεία όπως κουφικά (σχέδια που μιμούνται την αραβική γραφή), ρόμβους και ζιγκ-ζαγκ. Ο τρούλος είναι ο συνηθισμένος «αθηναϊκού» τύπου, οκτάπλευρος, κομψός και ψηλός, με μαρμάρινους κιονίσκους στις γωνίες και μονόλοβα παράθυρα.