Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής Δίβρης (Άνω Μονή Δίβρης)

Λίγο ψηλότερα από το γραφικό χωριό Δίβρη ή Λάμπεια της ορεινής Ηλείας, κοντά στα σύνορα με την Αχαΐα, περιτριγυρισμένο από το πυκνό δάσος με τα έλατα και τα άφθονα τρεχούμενα νερά, βρίσκεται ένα από τα σπουδαιότερα μεταβυζαντινά μοναστήρια της περιοχής, η Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής ή Άνω Μονή ή Μονή Ζωοδόχου Πηγής.

Ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα από τον Όσιο Ιωακείμ τον Νέο από την Αχαΐα. Ήταν σταυροπηγιακή και διέθετε μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και αρκετά μετόχια. Σύμφωνα με την παράδοση, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν καταφύγιο για τους αγωνιστές της επανάστασης, ενώ στέγαζε και το κρυφό σχολειό της περιοχής. Στην περίοδο της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου υπέστη πολλές καταστροφές και στα νεότερα χρόνια επισκευάσθηκε από τους μοναχούς και ξαναλειτούργησε.

Το συγκρότημα της μονής περικλείεται από περίβολο που σχηματίζουν οι πτέρυγες με τα βοηθητικά κτήρια. Στη μία πλευρά της αυλής δεσπόζει το καθολικό, που έχει ενσωματωθεί στην ανατολική πτέρυγα και χάνεται ανάμεσα στα μεταγενέστερα προσκτίσματα. Είναι μονόχωρος καμαροσκεπής ναός με τρίπλευρη αψίδα στα ανατολικά και νάρθηκα στα δυτικά. Το εσωτερικό του είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 1667, όπως αναγράφεται στην κτητορική επιγραφή επάνω από την είσοδο, στην οποία αναφέρεται και ο άρχοντας Ζαφείρης, από το χωριό Πέτα, που έδωσε τα χρήματα για την αγιογράφηση. Ο διάκοσμος διατηρείται σχεδόν ακέραιος, είναι οργανωμένος σε ζώνες, και εκφράζει μια πιο λαϊκή τεχνοτροπία. Οι τοιχογραφίες στον νάρθηκα είναι μεταγενέστερες, όπως και το τέμπλο, που είναι κτιστό και έχει εμπλουτιστεί με ξυλόγλυπτη επένδυση, που χρονολογείται στο 1845. Στη νότια πλευρά του καθολικού έχει προσαρτηθεί το παρεκκλήσιο των Αγίων Κήρυκου και Ιουλίτας. Στη μονή υπάρχει βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και χειρόγραφα, ενώ μία σήραγγα από τον περίβολο οδηγεί στην υπόγεια αίθουσα όπου λέγεται ότι λειτουργούσε το κρυφό σχολειό.

Η μονή είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή αλλά πανηγυρίζει το Γενέσιο της Θεοτόκου, στις 8 Σεπτεμβρίου, λόγω των κλιματολογικών συνθηκών.