Ιερά Μονή Σεπετού (Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου)

Λίγο χαμηλότερα από την ακρόπολη της αρχαίας Αλίφειρας, κτισμένη μέσα στον απόκρημνο βράχο επάνω από τον ποταμό Τρίτωνα, προβάλλει η εντυπωσιακή ιερά μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είναι γνωστή ως Μονή Σεπετού. Για την προέλευση της ονομασίας της έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, όπως ότι προέρχεται από τη λέξη σεπτός, δηλαδή σεβαστός, ή από τη σλαβική λέξη sopot που σημαίνει καταρράκτης ή από τη φράση «σε πετώ», που συνδέεται με τοπικό θρύλο σύμφωνα με τον οποίο μία μητέρα πέταξε το παιδί της από τον βράχο χωρίς αυτό να σκοτωθεί.

Η ίδρυσή της τοποθετείται στην περίοδο 1150-1200, δηλαδή στα χρόνια της πατριαρχίας του Ιωάννη Ι΄ Καματηρού. Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές και τις προφορικές παραδόσεις, η παρουσία της ήταν σημαντική κατά τους χρόνους του Βυζαντίου, της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Λέγεται ότι στους χώρους της λειτουργούσε κρυφό σχολειό, ενώ από εδώ πέρασαν αρκετοί οπλαρχηγοί της ελληνικής επανάστασης, δίνοντας τον όρκο τους και οργανώνοντας τη δράση τους. Το 1915, την ημέρα του εορτασμού της, η μονή υπέστη καταστροφή από πυρκαγιά, που αποτέφρωσε το καθολικό και αρκετά σημαντικά κειμήλια. Ανακαινίσθηκε σύντομα και στην ανακαίνιση αυτή οφείλεται η μορφή που έχει σήμερα.

Το συγκρότημα είναι κυριολεκτικά κτισμένο στην επιφάνεια του κατακόρυφου βράχου και υψώνεται σε πέντε επίπεδα που περιλαμβάνουν κελιά και βοηθητικούς χώρους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο εντυπωσιακός πύργος της μονής, που έχει ανακαινισθεί και στεγάζει τον ξενώνα. Στο εσωτερικό του ευρύχωρου ναού ιδιαίτερη θέση κατέχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σεπετιώτισσας, που θεωρείται έργο του ευαγγελιστή Λουκά, ενώ αξιόλογες εικόνες κοσμούν και το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Η μονή είναι γυναικεία και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.