Ιερά Μονή Οσίου Μελετίου Κιθαιρώνα

Στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, κοντά στην Οινόη, στα όρια των νομών Αττικής και Βοιωτίας, σε μια όμορφη τοποθεσία γεμάτη πεύκα, βρίσκεται η ιερά Μονή του Οσίου Μελετίου, ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα του ασκητικού βίου κατά τη βυζαντινή εποχή.

Η ιστορία της μονής είναι άρρηκτα δεμένη με τη δράση του Οσίου Μελετίου του Νέου, που ήταν ο μεταρρυθμιστής της ασκητικής ζωής στην Ελλάδα. Ο Όσιος Μελέτιος, που καταγόταν από την Καππαδοκία, στα τέλη του 11ου αιώνα έφθασε στο σημείο αυτό, όπου υπήρχε η Μονή του Συμβόλου, και εγκαθίδρυσε τη δική του μοναχική κοινότητα, ακολουθώντας τις αυστηρές αρχές του ασκητισμού των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Γύρω από την κεντρική μονή, που έλαβε το όνομά του, ίδρυσε και τουλάχιστον είκοσι δύο παραλαύρια, πολλά από τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα ερειπωμένα. Η μονή απέκτησε μεγάλη φήμη, έγινε σταυροπηγιακή και διατήρησε την ακμή της έως τον 16ο αιώνα, οπότε ανακαινίσθηκε από τον Μητροπολίτη Αθηνών Νικάνορα. Στο πέρασμα των αιώνων υπέστη πολλές καταστροφές από επιδρομές και λεηλασίες, και στα χρόνια μετά την απελευθέρωση παρήκμασε, ενώ το 1883 έγινε μετόχι της Μονής Φανερωμένης Σαλαμίνας. Το 1928 ανασυστάθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και το 1950 η μοναχική κοινότητα μετατράπηκε σε γυναικεία.

Στη μονή υπάρχουν ενδιαφέροντα βυζαντινά και νεότερα κτίσματα (ναοί, τράπεζα, συγκροτήματα κελλιών), που ξεχωρίζουν για τη γλυπτική και ζωγραφική τους διακόσμηση. Το καθολικό είναι μικρός εγγεγραμμένος σταυροειδής ναός, με ευρύχωρο νάρθηκα και οκταγωνικό τρούλο που στηρίζεται σε τέσσερις κίονες. Το εσωτερικό του ήταν διακοσμημένο με τοιχογραφίες, από την αρχική φάση των οποίων σώζονται ελάχιστα σπαράγματα. Οι τοιχογραφίες που φαίνονται σήμερα στον κυρίως ναό και στον νάρθηκα χρονολογούνται στον 17ο αιώνα. Στη νότια πλευρά του ναού είναι προσαρτημένο παρεκκλήσιο αφιερωμένο στους Ταξιάρχες, που ίσως ήταν το πρώτο καθολικό της μονής, ενώ σε υπόγεια κρύπτη βρίσκεται ο τάφος του Οσίου Μελετίου. Η μονή πανηγυρίζει την 1η Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτής του Οσίου Μελετίου.

Πανηγυρίζει: 1η Σεπτεμβρίου
Ιερά Μητρόπολη: Μεγάρων και Σαλαμίνος