Ι. Ν. Κηρύκου και Ιουλίττης

Στο κέντρο της Βέροιας, κρυμμένος ανάμεσα σε σύγχρονα κτήρια, σώζεται ένας από τους σπουδαιότερους βυζαντινούς ναούς της πόλης, που συνδέεται με την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική παράδοση της Θεσσαλονίκης και είναι αφιερωμένος στους αγίους Κήρυκο και Ιουλίττα.

Οικοδομήθηκε τον 14ο αιώνα από τον επίσκοπο Μακάριο, σύμφωνα με την κεραμοπλαστική επιγραφή που διατηρείται στην εξωτερική όψη του ιερού. Στα τέλη του 14ου αιώνα ήταν καθολικό ανδρικής σταυροπηγιακής μονής, όπως φαίνεται σε πατριαρχικά έγγραφα, αλλά τον 16ο αιώνα είχε χάσει αυτή την ιδιότητα και ήταν ήδη ενοριακός ναός. Χρησιμοποιήθηκε αδιάκοπα σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας, γεγονός που αποδεικνύεται και από τις πολλές μετατροπές που έχει υποστεί. Στην αρχική του μορφή ήταν σταυροειδής με τρούλο, αλλά πιθανότατα τον 16ο αιώνα λόγω της κατάρρευσης του τρούλου μετατράπηκε σε μονόχωρο ξυλόστεγο και αργότερα στις τρεις πλευρές του προστέθηκε στοά.
Εξωτερικά, στην αψίδα του ιερού, φέρει πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο, που του προσδίδει ιδιαίτερη όψη.

Εσωτερικά ήταν διακοσμημένος με αγιογραφίες που ανήκουν σε τρεις φάσεις. Οι παλαιότερες είναι του 14ου αιώνα και σώζονται πολύ αποσπασματικά, ενώ από την αγιογράφηση του τέλους του 15ου αιώνα σώζονται παραστάσεις στον εξωτερικό δυτικό και νότιο τοίχο. Όπως αναφέρει η επιγραφή επάνω από την είσοδο του ναού, η ανανέωση της αγιογράφησής του έγινε το 1589, με τη χρηματοδότηση του άρχοντα «κυρ Κωστή» και είναι έργο ντόπιου ζωγράφου. Στον κυρίως ναό οι παραστάσεις οργανώνονται σε τρεις ζώνες: στην ανώτερη εικονίζονται σκηνές του Δωδεκάορτου, στη μεσαία σκηνές από τη ζωή του Προφήτη Ηλία και άλλα θέματα, και στη χαμηλότερη ολόσωμοι άγιοι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σπάνιο μαρμάρινο τέμπλο, που ανήκει στην αρχική φάση της οικοδόμησης του ναού, αλλά σε μεταγενέστερη εποχή αναμορφώθηκε με το κλείσιμο των ανοιγμάτων και την απεικόνιση στις επιφένειες που δημιουργήθηκαν των ένθρονων μορφών του Χριστού και της Παναγίας.