Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος (Σπαρμός)

Σε μια όμορφη, καταπράσινη τοποθεσία, στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Ολύμπου, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων, κοντά στο χωριό Σπαρμός της Ελασσόνας, είναι κτισμένη η ιερά μονή της Αγίας Τριάδας.

Ιδρύθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα αν και η παράδοση ανάγει την ιστορία της ακόμη παλαιότερα. Γνώρισε μεγάλη πνευματική και οικονομική ακμή κατά τον 18ο αιώνα, απέκτησε πολλά μετόχια, έγινε κέντρο εκπαίδευσης πολλών ιερωμένων και λογίων και ενίσχυσε οικονομικά τη Σχολή Τσαριτσάνης. Διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη, που περιλάμβανε χειρόγραφους κώδικες και σπάνια βιβλία όχι μόνο θεολογικά, αλλά και σχετικά με μαθηματικά, μυθολογία, γεωγραφία και την αρχαία ελληνική γραμματεία, ενώ για πολλά χρόνια στους χώρους της γινόταν αντιγραφή και έκδοση κειμένων και λειτουργούσε βιβλιοδετείο. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έγινε καταφύγιο των αγωνιστών του Ολύμπου και για τον λόγο αυτό πυρπολήθηκε από τους Τούρκους το 1822. Στις αρχές του 20ού αιώνα περιήλθε σε παρακμή και το 1932 εγκαταλείφθηκε, αλλά από το 2000, μετά την πλήρη ανακαίνιση των χώρων της, λειτουργεί και πάλι ως ανδρική.

Το συγκρότημα περιβάλλεται από ψηλά διώροφα κτήρια με κελιά και βοηθητικούς χώρους, που σχηματίζουν περίβολο. Στο κέντρο βρίσκεται το καθολικό, αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα. Είναι μονόχωρος λιθόκτιστος ναός που αρχικά ήταν καμαροσκεπής αλλά σήμερα καλύπτεται με δίρριχτη στέγη που έχει προστεθεί αργότερα. Εσωτερικά η οροφή του είναι επίπεδη, ξύλινη, με διακοσμημένα περίτεχνα φατνώματα. Σύμφωνα με επιγραφή που διατηρείται στον νάρθηκα, ο ναός ανακαινίσθηκε το 1633 και οι τοιχογραφίες του είναι έργα του Γεώργιου και του ιερέα Ιωάννη. Στο εσωτερικό του δεσπόζει η εικόνα της Αγίας Τριάδας που χρονολογείται στην περίοδο 1835-1838 και φέρει μεταλλικό κάλυμμα κατασκευασμένο το 1841 στην Τσαριτσάνη. Στο συγκρότημα λειτουργεί ξενώνας, στο κτήριο του οποίου υπάρχουν παρεκκλήσια του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννη Πρόδρομου. Η μονή πανηγυρίζει την ημέρα του Αγίου Πνεύματος.