Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού (Μονή Φιλοσόφων)

Στο πλάτωμα ενός δασώδους λόφου, στη βόρεια άκρη της κορυφογραμμής του Υμηττού, σε στρατηγική θέση με πανοραμική θέα προς την Αθήνα και την πεδιάδα των Μεσογείων, βρίσκεται η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού. Είναι γνωστή και ως Μονή του Προδρόμου ή των Φιλοσόφων ή του Κυνηγού των Φιλοσόφων, ονομασίες που σχετίζονται με τον ιδρυτή της, μέλος της οικογένειας των Φιλοσόφων, στην οποία, όπως και στην οικογένεια των Λαμπάρδων, ανήκε η Μονή Φιλοσόφου στη Δημητσάνα.

Ιδρύθηκε στις αρχές του 12ου αιώνα, όταν ένας μοναχός της ομώνυμης μονής της Γορτυνίας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Αφιερώθηκε στη μνήμη του Προδρόμου, όπως και η μονή της Γορτυνίας, και πήρε την επωνυμία των «Φιλοσόφων», λόγω της προέλευσης του ιδρυτή της. Την επωνυμία του «Κυνηγού των Φιλοσόφων» φαίνεται ότι την οφείλει στον Βασίλειο Κυνηγό, μέλος της ίδιας οικογένειας, που διετέλεσε ηγούμενος της μονής και επίσης προερχόταν από τη Μονή Φιλοσόφου. Αυτό επιβεβαιώνεται και από επιστολή του λόγιου Μητροπολίτη Αθηνών, Μιχαήλ Χωνιάτη προς τον Βασίλειο Κυνηγό Φιλόσοφο και σχετικές σωζόμενες επιγραφές. Στις αρχές του 13ου αιώνα η μονή ανακαινίσθηκε. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1456-1833) συνέχισε να λειτουργεί και διαλύθηκε το 1833 με τον νόμο της Αντιβασιλείας του Όθωνα.

Το συγκρότημα περιβάλλεται από τετράπλευρο περίβολο. Από την αρχική μονή διατηρείται σήμερα το καθολικό και ο πυλώνας της κύριας εισόδου στη δυτική πλευρά του περιβόλου. Το καθολικό ανήκει στον τύπο του δικιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με οκταγωνικό τρούλο. Κατά τον 17ο αιώνα προστέθηκε στη δυτική πλευρά του ευρύχωρος νάρθηκας. Στον 18ο αιώνα στη νότια πλευρά προσαρτήθηκε ανοιχτή τοξωτή στοά.
Τις εξωτερικές όψεις του ναού χαρακτηρίζει η λιτότητα. Στους τοίχους έχουν ενσωματωθεί αρχαία και παλαιοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ η χαρακτηριστική βυζαντινή πλινθοπερίκλειστη τοιχοποιία περιορίζεται στην αψίδα του ιερού και στον τρούλο. Το εσωτερικό του ναού διακοσμείται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται κυρίως στον 17ο, 18ο, και 19ο αιώνα. Ελάχιστα σπαράγματα βυζαντινών τοιχογραφιών του 13ου-14ου αιώνα σώζονται στον κυρίως ναό και στο ιερό. Στις αρχές του 13ου αιώνα χρονολογείται και το μαρμάρινο τέμπλο, που αναστηλώθηκε στη δεκαετία του 1960.

Σήμερα η μονή είναι γυναικείο κοινόβιο.