Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Δομιανών

Στην ανατολική άκρη του χωριού Δομιανά βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Ευρυτανίας, η ιστορική μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Η ίδρυσή της τοποθετείται πιθανότατα στον 16ο αιώνα και οι τοπικές παραδόσεις τη συνδέουν με το σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, μέσα σε ένα πουρνάρι. Το πρώτο καθολικό κτίστηκε το 1515 και πυρπολήθηκε δύο φορές, μία το 1611, επειδή οι μοναχοί έλαβαν μέρος στο επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου Φιλοσόφου, και μία το 1770, στα γεγονότα των Ορλωφικών. Ο ναός που σώζεται σήμερα κατασκευάσθηκε το 1779-1787 στην ίδια θέση, και το καμπαναριό του προστέθηκε το 1872. Στην επανάσταση του 1821 η μονή αποτέλεσε καταφύγιο αγωνιστών, όπως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, την παρουσία του οποίου διαιωνίζει η ονομασία της βόρειας, χαμηλής εισόδου του καθολικού, που λέγεται «πόρτα του Καραϊσκάκη». Η μονή διαλύθηκε το 1833.

Το συγκρότημα διαθέτει κτήρια κελλιών, το πανύψηλο κωδωνοστάσιο, που φθάνει τα 18 μ., και ευρύχωρο προαύλιο με επιβλητικά κυπαρίσσια. Το καθολικό είναι τρίκλιτη βασιλική και αποτελεί το μοναδικό δείγμα αυτού του αρχιτεκτονικού τύπου που διατηρείται στην Ευρυτανία. Στη δυτική πλευρά έχει νάρθηκα, από τον οποίο ξεκινά ξύλινη σκάλα που οδηγεί στον γυναικωνίτη. Οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με ντόπιες πέτρες και ξυλοδεσιά και η στέγη του στηρίζεται σε δέκα κίονες σχηματισμένους από κορμούς δέντρων. Στο εσωτερικό του οι τοίχοι διακοσμούνται με σημαντικές αγιογραφίες, που θεωρούνται έργα των ζωγράφων Γεωργίου Γεωργίου και Γεωργίου Αναγνώστου, μαθητών του ιερομόναχου αγιογράφου Διονυσίου εκ Φουρνά. Ξεχωριστή εντύπωση προκαλεί η οροφή, διακοσμημένη με γεωμετρικά μοτίβα και παραστάσεις λαϊκής τεχνοτροπίας, και το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, έργο του 1759 «διά χειρός Αθανασίου», επιχρυσωμένο το 1880 από τους αδελφούς Σαρρή από το Νεοχώρι Τυμφρηστού.

Στο βορειοδυτικό τμήμα του κυρίως ναού, σε βάθος 2 μ. κάτω από το δάπεδο, υπάρχει το αγίασμα, ενώ στη μονή φυλάσσονται πολύτιμα κειμήλια και ιερά λείψανα. Εορτάζει στις 15 Αυγούστου.