Ι. Ν. Αγίου Νικολάου (Τσαριτσάνη)

Στο βορειοδυτικό τμήμα της Τσαριτσάνης, στη συνοικία Μπουμπουτσιά, βρίσκεται ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της κωμόπολης και από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της μεταβυζαντινής τέχνης.

Οικοδομήθηκε το 1615, σύμφωνα με επιγραφή που σώζεται στο εσωτερικό του, και υπέστη μετατροπές τον 18ο αιώνα, ενώ φαίνεται ότι στον χώρο του υπήρχαν και καταλύματα μοναχών. Ο ναός είναι μονόχωρος, με νάρθηκα στις τρεις πλευρές του που καταλήγει μέσω των πλαϊνών στοών του σε δύο παρεκκλήσια, των Αγίων Αποστόλων και του Αγίου Γεωργίου.

Η οροφή του εσωτερικά είναι ξύλινη και χωρίζεται σε τμήματα με διάφορα σχήματα και χρώματα. Το εσωτερικό του καλύπτεται με εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες, που χρονολογούνται σε δύο κύριες φάσεις, στον 17ο και κυρίως στον 18ο αιώνα. Διακρίνονται για τα ποικίλα, σπάνια και πρωτότυπα θέματά τους, στα οποία οι αγιογράφοι προσπάθησαν να συνδυάσουν τη χριστιανική διδασκαλία με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Ξεχωρίζουν η επιβλητική, πελώρια σύνθεση της «Ρίζας του Ιεσσαί», στη νότια στοά, που περιλαβμάνει συνολικά ενενήντα μορφές, ανάμεσα στις οποίες και αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, και η παράσταση του ζωδιακού κύκλου, ενώ στη βόρεια στοά δεσπόζει ο «Καιρός του Χρόνου», που απεικονίζει τις φάσεις της ζωής του ανθρώπου. Είναι αξιοσημείωτο, ότι, καθώς ο νάρθηκας είναι μεταγενέστερη προσθήκη, οι παλαιότερες τοιχογραφίες ουσιαστικά κάλυπταν τους εξωτερικούς τοίχους του ναού.

Στο εσωτερικό του ναού σημαντικά έργα είναι το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο που κατασκευάσθηκε το 1615, καθώς και ο δεσποτικός θρόνος και τα προσκυνητάρια, που είναι διακοσμημένα με ένθετο ελεφαντόδοντο και φίλντισι. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα δύο παρεκκλήσια, που διατηρούν στο εσωτερικό τους αξιόλογες αγιογραφίες. Αυτό των Αγίων Αποστόλων αγιογραφήθηκε το 1753 από τον Νικόλαο και τον γιο του Αλέξιο από τα Ιωάννινα και διαθέτει όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο των μέσων του 18ου αιώνα, ενώ το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου αγιογραφήθηκε το 1730.