Ι. Ν. Αγίου Λουκά

Ο ιερός ναός του Αγίου Λουκά βρίσκεται μακριά από το κέντρο της Αθήνας, στην περιοχή των Πατησίων, στην ομώνυμη οδό, και αξίζει μια επίσκεψη όχι μόνο για την αρχιτεκτονική του αξία αλλά και επειδή συνδέεται με την παλαιότερη χριστιανική ιστορία της πόλης. Εδώ υπήρχε η αρχαιότερη παλαιοχριστιανική βασιλική της Αθήνας, που ανάγεται στον 1ο αιώνα και σύμφωνα με την παράδοση σε αυτή φυλασσόταν εικόνα της Θεοτόκου που είχε ζωγραφίσει ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Στη μεσοβυζαντινή εποχή (9ος - 12ος αιώνας) στον χώρο υπήρχε μονή με ελαιοτριβείο και καθολικό κτισμένο επάνω στα ερείπια της παλαιάς βασιλικής. Ο ναός φαίνεται ότι καταστράφηκε και ερειπώθηκε κατά την Επανάσταση του 1821, και είναι γνωστό ότι στο εσωτερικό του διατηρούνταν λείψανα τοιχογραφιών. Το 1859-1860 κατεδαφίστηκε για να κτιστεί ο νεότερος ναός, που θεμελιώθηκε το 1864 σε οικόπεδο του Θεόκλητου Βίμπου, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Μαντινείας και Κυνουρίας, ο οποίος θεωρείται μέγας ευεργέτης του ναού. Τα εγκαίνιά του έγιναν στις 18 Οκτωβρίου 1870, ημέρα μνήμης του Αγίου Ευαγγελιστή Λουκά.

Ο ναός είναι βυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Τα σχέδιά του ανήκουν στον περίφημο Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, μάλιστα πρόκειται για ένα από τα πρώτα έργα του στην Αθήνα. Το 1928 έγινε επέκτασή του, που ολοκληρώθηκε το 1934 με την κατασκευή πρόσθετης πρόσοψης και των κωδωνοστασίων, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γεωργίου Νομικού, ο οποίος επιμελήθηκε την όλη ανακαίνιση. Από τον διάκοσμο του ναού ξεχωρίζουν τα μαρμάρινα γλυπτά υπέρθυρα και το τέμπλο, σχεδιασμένα από τον Τσίλλερ, οι κίονες που στηρίζουν τον τρούλο, και τα ξυλόγλυπτα έργα του Στεφάνου Νομικού.
Αξιοσημείωτο είναι ότι όλος ο ναός είναι αγιογραφημένος επάνω σε φύλλο χρυσού. Η αγιογράφηση, που ολοκληρώθηκε το 1963, έχει γίνει σε διαφορετικές φάσεις, από καταξιωμένους γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο λογοτέχνης και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου.