Στον λόφο του Αστεροσκοπείου, στον αρχαίο λόφο των Νυμφών, στην περιοχή του Θησείου, δεσπόζει ο εντυπωσιακός σύγχρονος ναός της Αγίας Μαρίνας. Στη νοτιοανατολική γωνία του έχει ενσωματωθεί ο πολύ παλαιότερος αρχικός ναός, που ήταν σπηλαιώδης και σήμερα λειτουργεί ως βαπτιστήριο.
Ο αρχικός ναός χρονολογείται στις αρχές του 13ου αιώνα και πιθανότατα κατασκευάστηκε σε θέση όπου υπήρχε αρχαία δεξαμενή νερού. Ήταν λαξευμένος στον βράχο και διέθετε τρούλο που προστέθηκε αργότερα. Στο εσωτερικό του ο βράχος καλυπτόταν από τοιχογραφίες, που αποκαλύφθηκαν σε έξι επάλληλες στρώσεις και χρονολογούνται στον 13ο, 17ο και 18ο αιώνα. Οι παλαιότερες απεικονίσεις, του 13ου αιώνα, έχουν διασωθεί στον νότιο τοίχο και μέχρι το μέσο της αψίδας του ιερού, όπου εικονίζεται η Πλατυτέρα Βρεφοκρατούσα, ένθρονη, πλαισιωμένη από αγγέλους και ιεράρχες. Σε καλή κατάσταση διατηρείται ο δεξιός «σεβίζων» άγγελος, και στη νότια πλευρά ο Μέγας Βασίλειος, που ξεχωρίζει για την εκφραστικότητά του και τον πλούσιο διάκοσμο των ενδυμάτων του. Πολύ φθαρμένες τοιχογραφίες σώζονται και από τις αρχές του 17ου αιώνα, ανάμεσά τους και μία παράσταση του Ευαγγελιστή Μάρκου, έργο του Αθηναίου αγιογράφου Δημητρίου. Στην ανατολική πλευρά σώζεται και η Αγία Τράπεζα.
Ο νεότερος ναός οικοδομήθηκε κατά το διάστημα 1924-1927 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αχιλλέα Γεωργιάδη και είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής με ένα μεγάλο κεντρικό τρούλο και τέσσερις μικρότερους στις γωνίες. Εσωτερικά διακοσμείται με αγιογραφίες, έργα γνωστών καλλιτεχνών, που αποτελούν σπάνιο δείγμα ευρωπαϊκής επιρροής στην Ελλάδα, ενώ διαθέτει εντυπωσιακό τέμπλο, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Γεώργιο Νομικό. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο εσωτερικό του εκτίθενται σπαράγματα από τοιχογραφίες του παλαιού ναού που έχουν αποτοιχισθεί, κειμήλια και εικόνες της περιόδου μεταξύ του 13ου και 18ου αιώνα. Ο ναός εορτάζει στις 17 Ιουλίου.
Αγία Μαρίνα, Θησείο
Πραγματικό κόσμημα, κτισμένος στο επιβλητικό και εξαίσιο τοπίο στο λόφο των Νυμφών, ο ναός της Αγίας Μαρίνας του Θησείου, είναι αναμφίβολα ένας από τους ωραιότερους ναούς του ιστορικού κέντρου των Αθηνών.
Στο παρελθόν, αποτελούσε χώρο προσευχής των κυοφορούντων γυναικών, για να έχουν ασφαλή και ανώδυνο τοκετό καθώς και των μητέρων για την υγεία των τέκνων τους, αφού η Αγία Μαρίνα θεωρείται και προστάτιδα των παιδιών. Ο σημερινός ναός χρονολογείται από το 1926, όταν και έγιναν τα εγκαίνια. Πέντε χρόνια διήρκησαν οι εργασίες ανοικοδόμησης. Τα αρχικά σχέδια εκπονήθηκαν από τον Ερνέστο Τσίλερ, όμως τελικά ο ναός χτίστηκε με βάση τα σχέδια του αρχιτέκτονα Αχιλλέα Γεωργιάδη.
Ο ναός της Αγίας Μαρίνας ανήκει στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με έναν μεγάλο τρούλο, ο οποίος δεσπόζει στο κέντρο και τέσσερις μικρότερους στα γωνιακά διαμερίσματα.
Τη δεκαετία του 1930 κατασκευάστηκε το ιδιαίτερα καλαίσθητο ξυλόγλυπτο τέμπλο του κεντρικού ναού, φιλοτεχνημένο από το Γεώργιο Νομικό, ενώ οι αγιογραφίες είναι έργο των αγιογράφων Γκρεκού και αδελφών Σούτσου
Στη νοτιοανατολική γωνία του ναού σώζεται ένας σπηλαιώδης μικρός ναός. Πρόκειται για παλαιό βυζαντινό εκκλησάκι, αφιερωμένο επίσης στην Αγία Μαρίνα, που σήμερα χρησιμοποιείται σαν βαπτιστήριο. Το εκκλησάκι πιθανότατα χτίστηκε μεταξύ του 11ου και του 12ου αιώνα. Σε αρκετό μήκος, τοίχο αποτελεί ο φυσικός βράχος, του οποίου οι επιφάνειες αρχικά εξομαλύνθηκαν με επιχρίσματα και αργότερα αγιογραφήθηκαν.
Από τις αρχαιολογικές εργασίες βρέθηκαν πέντε στρώματα επιχρισμάτων και αποκαλύφθηκαν τοιχογραφίες του 13ου, του 17ου καθώς και του 18ου αιώνα. Αρκετές από αυτές υπέστησαν σοβαρές φθορές, ενώ άλλες αποτοιχίστηκαν και εκτίθενται πλέον στο βόρειο τμήμα του κεντρικού ναού. Είναι τοιχογραφίες του Αγίου Αντωνίου, του προφήτη Ηλία και του Ιωάννου του Προδρόμου.
Εικόνες του 13ου αιώνα κοσμούν την αψίδα του Ιερού Βήματος καθώς και το νότιο τμήμα του. Στην κόγχη του Ιερού Βήματος παρατηρεί κανείς την Πλατυτέρα των Ουρανών, Βρεφοκρατούσα, ένθρονη, πλαισιωμένη από αγγέλους και ιεράρχες. Ο δεξιός άγγελος εικονίζεται «σεβίζων» και με αυτοκρατορική περιβολή. Στην νότια πλευρά εικονίζεται ολόσωμος ο Μέγας Βασίλειος. Εντύπωση προκαλεί η εκφραστικότητα των οφθαλμών του και η απόδοση του προσώπου του. Ξεχωρίζει δε και ο πλούσιος διάκοσμος των αρχιερατικών του ενδυμάτων.
Στον κυρίως ναό συναντάμε τοιχογραφίες του 17ου αιώνα, οι οποίες, δυστυχώς, δεν σώζονται σε καλή κατάσταση. Εικονίζεται στα ανατολικά η Γέννηση και στα δυτικά η Σταύρωση. Στη νότια πλευρά ξεχωρίζει η Υπαπαντή και η Βάπτιση, όπου ο Ιορδάνης ποταμός παριστάνεται προσωποποιημένος, ενώ στη βόρεια εικονίζεται η Μεταμόρφωση και η Πεντηκοστή. Στο νοτιοδυτικό σφαιρικό τρίγωνο υπάρχει ο Ευαγγελιστής Μάρκος., με ένα σύντομο κείμενο: ΣΟΦΩ {Η... ΜΑ} ΖΩΓΡΑ ΦΟΥ ΧΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΣ ΑΘΗΝ Ο ΓΡΑΨΑΣ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στην τοποθεσία που είχε ανεγερθεί η παλαιότερη εκκλησία υπήρχε κατά την αρχαιότητα δεξαμενή νερού. Μάλιστα, ανακαλύφθηκε ότι το δάπεδο του ναού έχει ελαφριά κλίση από την περιφέρεια προς το κέντρο. Στο κέντρο αποκαλύφθηκε το στόμιο μέσω του οποίου αντλούσαν το νερό.
Πληροφορίες
Επιπλέον
Διεύθυνση:
Αγίας Μαρίνας 1, Θησείο, Τ.Κ. 11851
Χρονολόγηση:
13ος & 20ος αιώνας
Περίοδος:
Βυζαντινή
Πανηγυρίζει:
17 Ιουλίου
Ιερά Μητρόπολη:
Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
Φορέας προστασίας:
ΕΦΑ Αθηνών
